Getin Bank walczy z błędem CKK w umowie pseudofrankowej

 

[28 października 2016]

Wygląda to trochę tak, jakby Getin Bank zainwestował ostatnio w jakiegoś lepszego niż dotychczas prawnika. Najnowsza odpowiedź tego banku na oświadczenie woli o uchyleniu się od umowy zawartej pod wpływem błędu CKK (całkowitego kosztu kredytu) zdumiewa zarówno objętościowo jak i pod względem całkiem oryginalnych pomysłów na obronę banku przed konsekwencjami wprowadzenia klienta w błąd co do kosztów kredytu.

Bank w zawartej w 2008 roku umowie wpisał, że CKK wynosi 148tys. zł podczas gdy prawidłowo wyliczony CKK, czyli taki bez udawania, że nie ma spreadu walutowego w tabeli kursowej banku, wynosiłby prawie 177tys. zł. Jako że kwota udzielonego kredytu wynosiła 164 tys. zł to klient umowy z bankiem by nie zawarł, gdyby w umowie zobaczył, że CKK wynosi więcej, niż kwota kredytu. Umowa z bankiem została więc zawarta pod wpływem błędu i zgodnie z artykułem 84 kodeksu cywilnego klient tuż po wykryciu błędu złożył w banku oświadczenie woli o uchyleniu się od skutków prawnych umowy zawartej pod wpływem błędu.

A Getin Bank na to oświadczenie odpowiedział w sposób następujący:

(...) informujemy, że Bank nie uznaje za skuteczne oświadczenia, złożonego w trybie art. 84 Kodeksu cywilnego (dalej k.c.) z uwagi na fakt, że ewentualny błąd nie miał doniosłości prawnej, gdyż nie odnosił się do treści czynności prawnej oraz nie jest istotny.

Zgodnie z dyspozycją art. 84 k.c.:

  • „§  1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.
  • §  2. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny)”. 

Błąd w znaczeniu art. 84 k.c. musi zawsze dotyczyć treści czynności prawnej oraz być istotny. Obie te cechy muszą występować łącznie.

Jak wskazuje Sad Najwyższy: „błąd co do treści czynności prawnej oznacza błąd co do okoliczności wchodzących w skład treści tejże czynności” (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna, z dnia 18 listopada 1967 r., III CZO 59/67, Legalis nr 13292).

Zgodnie z poglądem, prezentowanym przez doktrynę, „tylko w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Dla stwierdzenia więc czy składający oświadczenie woli żywił mylne wyobrażenie w tym względzie najpierw trzeba ustalić, jaka była treść owej czynności prawnej, a w szczególności jaka była treść złożonego oświadczenia woli”.

Wskazać należy, iż treść czynności prawnej, jaką jest zawarcie umowy kredytu, określa ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe. W wersji obowiązującej w dniu zawarcia Umowy Kredytu przewidywała następujące, obowiązkowe, elementy umowy kredytu:

„Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

  • Strony umowy,
  • kwotę i walutę kredytu,
  • Cel, na który kredyt został udzielony,
  • zasady i termin spłaty kredytu,
  • wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,
  • sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,
  • zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu,
  • terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych,
  • wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje,
  • warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.”

Umowa kredytu zawiera wszystkie ww. wymagane prawem elementy, spośród których za essentialia negotii umowy kredytu w judykaturze uznaje się kwotę kredytu, termin jego spłaty oraz wysokość oprocentowania. Wśród wskazanych powyżej, wymaganych na podstawie Prawa bankowego elementów umowy kredytu, nie ma całkowitego kosztu kredytu. W związku z powyższym, należy uznać, że zawarcie tego parametru w Umowie kredytu mogło mieć jedynie znaczenie informacyjne. Należy przy tym mieć na uwadze, że wskaźnik Całkowitego Kosztu Kredytu (dalej CKK) wyliczany jest na podstawie określonych w treści umowy parametrów ustalonego kredytu. Jednakże wskaźnik ten w żaden sposób nie kształtuje stosunku zobowiązaniowego łączącego strony umowy kredytu. Gdyby hipotetycznie przyjąć, że CKK został w Umowie kredytu zaniżony, to i tak nie można uznać, że informacja na ten temat stanowiła treść czynności prawnej, tj. określała prawa i obowiązki stron Umowy kredytu. W niniejszej sprawie, zawarcie przez strony Umowy kredytu mogło nastąpić i nastąpiło niezależnie od objęcia konsensem wskazanej w Umowie kredytu wartości CKK. Skoro zatem, w świetle powyższych uwag, ewentualny błąd nie dotyczył treści czynności prawnej, w ocenie Banku Klient nie posiadał legitymacji do uchylenia się do skutków prawnych oświadczenia woli w zakresie zawarcia Umowy kredytu. Tym samym oświadczenie w tym przedmiocie jest bezskuteczne.

Odnosząc się do drugiej przesłanki niezbędnej do złożenia skutecznego oświadczenia w trybie art. 84 k.c. wskazać należy, iż aby strona mogła uchylić się od skutków złożonego oświadczenia woli, strona działająca pod wpływem błędu musi wykazać, że błąd, na który się powołuje, jest błędem istotnym, to znaczy uzasadnia on przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, to nie złożyłby oświadczenia woli, od którego chce się następnie uchylić. W kwestii rozumienia przesłanki istotności błędu wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 grudnia 2012 roku: „Warunkiem istotności błędu w rozumieniu art. 84  2 k.c. jest niezgodne z rzeczywistością wyobrażenie o treści czynności prawnej, zarówno jej podstawy faktycznej lub prawnej, jak i każdego ich elementu, które było przyczyną złożenia oświadczenia woli, przy uwzględnieniu tego, że gdyby składający oświadczenie znał treść rzeczywistą, nie złożyłby tego oświadczenia. Między błędem a oświadczeniem woli powinien istnieć związek przyczynowy. Nie ma znaczenia, czy błąd odnosi się do faktów poprzedzających zawarcie stosunku prawnego, towarzyszących jego zawarciu czy też jego skutków. O istotności błędu przesądzać muszą kryteria obiektywne, odnoszone do oceny rozsądnego człowieka, który znając prawdziwy stan rzeczy, nie złożyłby oświadczenia woli jej treści, a jej podstawą powinien być całokształt okoliczności, w tym również rozważenie interesów stron stosunku prawnego”.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że sam ewentualny fakt błędnego obliczenia przez Bank CKK jest niewystarczający do stwierdzenia jego istotności. Ponadto, niezależnie od przesłanek powołania się na błąd, przewidzianych w art. 84 k.c., uprawnienie do uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu jest ograniczone czasowo. Zgodnie bowiem z art. 88 § 2 k.c., uprawnienie do uchylenia się wygasa z upływem roku od jego wykrycia. Również w tym przypadku, na podstawie art. 6 k.c., ciężar wykazania daty wykrycia błędu spoczywa na Kliencie, który ograniczył się jedynie do wskazania, iż błąd wykrył po dokonaniu obliczeń, przeprowadzonych w dniu 27 września 2016 r.

Powyższe argumenty przemawiają za zasadnością nieuznania przez Bank oświadczenia o uchylaniu się od skutków prawnych oświadczenia, złożonego pod wpływem błędu.

W dalszej części wyjaśniamy, że Bank dokonywał wyliczeń CKK w oparciu o założenia obowiązujących w tym czasie dwóch regulacji:

- Ustawy o kredycie konsumenckim, w brzmieniu obowiązującym w dniu udzielenia kredytu , w szczególności opierając się na dyspozycji art. 7 ustawy,

- Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego, zgodnie z Rekomendacją 20 ust. 5.2.1. pkt. b.

Istotny jest fakt, iż zgodnie z treścią § 1 ust. 9 Umowy kredytu, kredyt ten nie podlegał przepisom Ustawy o kredycie konsumenckim. W związku z tym Bank nie był zobligowany z mocy ustawy do wyliczenia i zaprezentowania całkowitego kosztu kredytu.

Zgodnie z Rekomendacją 20 ust. 5.2.1. pkt. b, informacja o CKK powinna uwzględniać „koszty znane w momencie zawarcia umowy", przy czym Rekomendacja S w zakresie sposobu obliczania CKK pozostawiała bankowi dowolność.

Bank wskazał w treści umowy kredytu (§ 1 ust. 7) Całkowity Koszt Kredytu (CKK) w następujący sposób:

„Całkowity koszt kredytu na dzień sporządzenia Umowy Kredytu wynosi 148 609,30  złotych polskich (podana kwota nie uwzględnia ryzyka kursowego). Ostateczna wysokość całkowitego kosztu kredytu uzależniona jest od zmian poziomu oprocentowania kredytu w całym okresie kredytowania”.

Bank dokonał ponownej weryfikacji poprawności  wyliczenia Całkowitego Kosztu Kredytu (dalej CKK) wskazanego w umowie kredytu 99737, sporządzonej  w dniu 25.07.2008 r. , na poziomie 148 609,30 PLN. 

Tym samym potwierdzamy poprawność  wyliczenia CKK, do  wyliczenia którego przyjęliśmy  następujące  parametry:

•           Kwota kredytu 164 975,49 PLN;

•           Okres kredytowania 360 miesięcy;

•           Oprocentowanie 4,76%;

•           Suma odsetek od udzielonego kredytu 145 310,11 PLN;

•           Składka ubezpieczenia na życie 3 299,15 PLN, gwarantująca spłatę kredytu na wypadek śmierci lub trwałej niezdolności  do  pracy TU  na Życie Europa S.A.

Biorąc pod uwagę  powyższe nie możemy  zgodzić  się z Pana twierdzeniem w zakresie zaniżenia kwoty CKK.

Przy dokonywaniu obliczeń CKK Bank nie uwzględnił spreadu walutowego, co zostało pomiędzy stronami uzgodnione poprzez zamieszczenie w treści umowy kredytu postanowień § 1 ust. 7: „podana kwota nie uwzględnia ryzyka kursowego”. Ten sposób obliczania CKK był też zgodny z art. 7 ust. 1 pkt. 5) obowiązującej w dniu zawarcia Umowy Kredytu ustawy o kredycie konsumenckim, zgodnie z którym podczas obliczania całkowitego kosztu kredytu nie uwzględnia się tych kosztów, które wynikają ze zmiany kursów walut.

W ocenie Banku, przy przyjęciu powyższych założeń, poczynione przez Bank obliczenia są prawidłowe i CKK wskazane w umowie jest prawidłowe.

Jesteśmy przekonani, że powyższe wyjaśnienia pozwalają na uzupełnienie posiadanej przez Pana wiedzy na dany temat. W przypadku wystąpienia dalszych wątpliwości jesteśmy do Pana dyspozycji.

Prawnik Getin Banku wpadł więc na taki oto oryginalny pomysł, że część umowy kredytu zwierająca informację o CKK... nie należy do umowy kredytu. Bo umową kredytu było tylko to, co niezbędne wg prawa bankowego. A reszta umowy umową nie była. :)

Sprytnie, prawda?

Skoro informacja o CKK nie była częścią umowy, choć została ujęta, jako część umowy, w jednym z paragrafów umowy, to w jakim celu bank informację o CKK w ogóle do umowy wpisał? To znaczy nie do umowy, bo to nie była część umowy... To w takim razie czym właściwie jest zawarta w umowie informacja o CKK, skoro nie jest częścią umowy? :)

Robi się więc coraz zabawniej i coraz absurdalniej. Mamy nadzieję, że to jeszcze nie wszystko, na co stać prawników Getin Banku.

 

 

 
Script logo